Plain in pigna – üna specialità engiadinaisa

A

Sligaziun

Soluziun pussibla:

tuorta da nuschs, migluns, tatsch, puolpa, bizoccals, plain in pigna, spech, peschs majers, chaschöl d'alp, pan cun paira, vinars, salsiz, liongias, canödels tirolais, paiver da tschiervi, pulenta in gromma, umpli sech, tuorta da charn, mailinterra brassada, meil d'aviöls, fuatscha grassa

Erklärung

La magistra metta a mincha studenta e student üna pitschna tuorta da nusch sül pult. Ils students rivan e's laschan gustar il pitschen dessert, avant co cha la lecziun cumainza. Els ramassan lura insembel ils noms d'otras specialitats culinaricas rumantschas o eir specialitats d'otras parts dal Grischun e notan quels noms sün scrittins chi vegnan miss immez maisa. La gruppa fa uorden cun quels scrittins.

 

I vain sorti tenor ...

... specialitats dutschas ed insaladas.

... specialitats da verdüra e charn.

... specialitats cun e sainza alcohol.

... specialitats ch'eir uffants han jent o neir brich.

... specialitats charas e bunmarchadas.

... specialitats sanas e malsanas.

B

Erklärung

La magistra declera cha nus ans occupain in quista lecziun da la recetta per cuschinar ün bun plain in pigna. In ün prüm pass guardan ils students il video e prouvan da colliar ils purtrets cul text correspundent. Ils students tscherchan insembel la dretta soluziun. La magistra renda attent als students cha'l video da l'archiv dad RTR dals 14 lügl 1985 es bainschi ün pa antiquà, ma cha'l trat vain declerà bain, uschè chi's riva da cuschinar svess sainza difficultats ün bun plain in pigna. Ils students discutan lura las seguaintas dumondas in classa:

Chi da vus ha fingià mangià ün plain in pigna? 
Chi ha fingià cuschinà o güdà a cuschinar ün plain in pigna?
Che dà il bun gust al plain in pigna?
A che trat cuntschaint in Svizra tudais-cha sumaglia il plain in pigna?

C

Sligaziun

Nus, Duri, Madlaina ed eu, vain decis da cuschinar hoz insembel ün plain in pigna. Il prüm fetsch eu giò la pletscha da la mailinterra e grat ils mailinters crüjs culla grattaduoira grossa in üna coppa. Duri taglia il salsiz, la panzetta o üna liongia engiadinaisa fümantada in tokins e metta la charn aint illa coppa culla mailinterra. Madlaina agiundscha lura trais sduns farina ed ün sdunin e mez sal, ed eu maisd lura tuot bain ad üna bella pasta. Madlaina stricha aint bain üna lastra fuorma cun painch o grass ed eu svöd tuot sülla lastra e ras oura bain tuot insembel, uschè cha l'implida es dapertuot listess grossa. Madlaina metta lasura 150-200 grams painch in pitschens flöchins. Eu chatsch lura la lastra cul trat aint il fuornin pres-chodà sün ca. 200° e nus laschain couscher il plain in pigna ca. 1 ura fin cha'l trat es bel brün. Sco contuorns s'affan fich bain gialüdas, il meglder fattas aint svess, o ün compot da paira o maila, o eir üna salata, p.ex. üna salata da ronas.

Erklärung

Sco introducziun fan ils students il gö da pantomima in connex cun verbs. Tuot la gruppa prouva da far ils movimaints dals verbs cha la magistra muossa sün ün scrittin (tagliats oura dal model da copchar chi'd es gnü copchà sün ün fögl A3). Ün o duos students vegnan davantvart ed ingiavinan las activitats (schi nu san amo il pled rumantsch, til pona eir dir in tudais-ch). La magistra metta lura il scrittin cul pled rumantsch immez la maisa o til tacha cun ün magnet vi da la tabla per cha'ls students til possan memorisar. Ils pleds rumantschs güdan als students a far la lezcha in scrit. Davo fan ils students l'exercizi in scrit. Ils resultats vegnan correts e discus in classa. 

Kopiervorlagen

Verben

D

Erklärung

Ils students pondereschan che ch'els san cuschinar bain. Lura fan els üna glista da las ingredienzas e descrivan in maniera simpla la recetta aint il quadern da scriver. Els lavuran cul vocabulari vallader (online) e fan adöver dal sustegn da la magistra. Quella güda a formular la recetta e nota ils pleds e las frasas, ch'ella propuona a singuls students, vi da la tabla per cha tuots possan profitar.

E

Erklärung

A man da lur notizchas fattas aint il quadern da scriver preschaintan ils students lur specialitats culinaricas a lur constudents. I's po far quai in gruppas da duos, in gruppas plü grondas o eir insembel in classa. I'l cas d'üna gruppa plü pitschna as poja eir far l'exercizi in fuorma d'actività da rotaziun, uschè cha tuots preschaintan lur recetta ün a tschel. Las seguaintas dumondas güdan ad evaluar l'exercizi: 

Chi ha preschantà ün antepast, ün past principal, ün dessert? 
Chi douvra il fuornin, üna padella, ün mixer per preparar sia specialità?
Che specialità cuntegna zücher, farina, charn, tschiguolla, lat? 
Quant lönch as douvra per preparar la specialità? 
Che recetta(s) nu cugnuoschast tü uossa amo?
Che recetta ha uossa fat a vus las plü grondas cuaidas? 
Che recetta provarat vus oura dal sgür üna jada svess? 
Est tü ün bun cuschinunz/üna buna cuschinunza? Perche (brich)? 
Che sast tü far meglder: cuschinar o mangiar? 
Chi cuschina pro tai a chasa? Perche es quai uschè? 
Che es stat simpel/greiv in connex cun quist exercizi?

 

Per finir pon ils students notar in lur quandern da scriver las expressiuns e formulaziuns cha la magistra ha scrit vi da la tabla. Scha l'interess es avantman, po la magistra ramassar las singulas recettas e (davo la correctura formala) tillas copchar per tuot la classa, uschè cha minchün dispuona d'üna collecziun da recettas in rumantsch. 

F

Erklärung

Ils students ramassan insembel quai chi voul per pudair far ün plain in pigna. Sper las ingredienzas dal trat ston els però eir ponderar che utensils ch'els douvran per cuschinar il trat e che vaschella e posada chi voul per mangiar il plain in pigna. Cur cha la gruppa ha notà tuot las ingredienzas e'ls utensils, sto ella decider chi chi piglia cun sai che illa prosma lecziun. Tuot seguond po eir la magistra tour cun sai quai chi fa amo dabsögn o pajar inavo als students quai ch'els han spais per las mangiativas ch'els han stuvü cumprar e tour cun sai a scoula. Id es previs da preparar, cuschinar e mangiar il plain in pigna dürant las prosmas lecziuns. Siond cha quai douvra seis temp, esa da quintar cun almain duos lecziuns (ün'ura e mez) per la part 5.6 (Bun appetit!). Eir sto il lö esser adattà per cuschinar. Scha quai nun es il cas, po la magistra incumbenzar als students da far fingià tschertas lavurs preparartivas a chasa o ch'ella maina cun sai il plain in pigna ch'ella ha fat svess ouravant a chasa. 

Zusatzaufgaben

Zusatzaufgabe Capuns
Zusatzaufgabe Capuns - Lösung