La fuormaziun dals adverbs

Ils adverbs vegnan fuormats per ordinari cun agiundscher il suffix -maing a la fuorma feminina da l'adjectiv.

adjectiv (masculin singular)	adjectiv (feminin singular)	adverb
dandet	dandetta	dandettamaing
necessari	necessaria	necessariamaing
profuond	profuonda	profuondamaing

Dandettamaing es gnüda la plövgia.

Eu douvr necessariamaing teis agüd.

El es profuondamaing trist.

 

Attenziun:

Ils adjectivs in -al, -ar, -il ed -el vegnan transfuormats in adverbs cun agiundscher il suffix -maing a la fuorma masculina da l'adjectiv.

Els til han salüdà cordialmaing.

David va regularmaing a nodar.

Il strom tschüffa facilmaing fö.

Tü est amiaivelmaing invidada.

 

Ils adjectivs in -iv ed -eiv invezza vegnan fuormats cun agiundscher il suffix 

-maing a la fuorma feminina da l'adjectiv: relativamaing, definitivamaing, intensivamain, greivamaing (ma: leivmaing)

 

Alchüns adverbs han la listessa fuorma sco ils adjectivs masculins, p.ex.: bler, pac, güst, fos, plan, svelt, bass, ot.

Claudia nu disch bler.

El ha scrit il pled tuot fos.

Marina va be plan cul auto.

Els cuorran fich svelt.

Discuorra plü dad ot!

 

Alchüns oters adverbs pon gnir fuormats cun -maing o avair la listessa fuorma sco l'adjectiv masculin, p.ex. ferm, greiv.

El tegna ferm seis man. / Eu sun fermamaing persvas.

Nu tour quai uschè greiv! / El es greivamaing blessà.

 

Eir ils adverbs as poja disferenzchar tenor lur funcziun:

• adverbs dal lö: qua, là, dadoura, dapertuot, sur, sura, dalöntsch

Las clavs sun qua.

Laina ir dadoura?

 

• adverbs dal temp: hoz, uossa, lura, darcheu, adüna, mai, minchatant, suvent

Hoz vegn eu a scoula.

Lura esa gnü fich quiet in sala.

 

• adverbs da negaziun: na, nu, nun, nöglia/nüglia, gnanca, inglur

Na, ella nu baiva vin.

Eu nu mang nöglia.

El nun es cuntaint.

 

Attenziun:

Eu n'ha fom. > Eu nun ha fom. (fos: Eu nu n'ha fom.)

Eu n'ha vis quist film. > Quist film nun haja vis. (fos: Quist film nu n'haja vis.)

 

• adverbs dal möd e da la maniera: bain, jent, invidas, aposta, fich, forsa, zuond, terribel, mal, nosch, uschè, otramaing, apaina, co, sco

Luisa legia jent.

El es apaina rivà.

 

• adverbs da la dumonda: ingio? co? cura? perche?

Ingio nascha l'En?

Co hast tü nom?

Cura riva la posta?

Perche vaina d'imprender uschè bler?

 

• oters adverbs: avuonda, schi, bler, circa, eir, daplü, damain, massa, quasi, tant, dimena, exactamaing, precis, forsa, mai plü, mettain, propa/propcha, pelvaira, probabelmaing, sainza dubi, perquai, perche