Il conjunctiv

Il conjunctiv exprima in generel ün giavüsch, üna volunted, üna spraunza u üna supposiziun. El vain druvo in prüma lingia in proposiziuns subordinedas ed es dependent dal verb da la proposiziun principela u dad oters pleds chi'l precedan. 

Eau vögl cha tü vegnast cun me.

Ella spera cha que saja in uorden.

Eau craj ch'els fatschan müdeda la fin dal mais.

 

Il pü suvenz vain il conjunctiv druvo i'l discuors indirect.

Ivo ho dit ch'el hegia temma da sajettas.

 

Il conjunctiv vain eir druvo ... 

• zieva tschertas conjuncziuns, p.ex. per cha, aunz cha, sainza cha.

Vo a chesa, aunz cha vegna a plouver!

El es partieu, sainza ch'eau sapcha.

 

• in proposiziuns principelas cun u sainza la conjuncziun 'cha'.

Ch'el giaja sül schimmel!

Hegiast pazienzcha!

  

Las fuormas dal conjunctiv as muossan impustüt tals verbs irregulers. Las desinenzas dal conjunctiv dals verbs regulers sun per part identicas cun quellas da l'indicativ (illa 2., 3. persuna singular ed illa 3. plural).

 

Il conjunctiv vain furmo dal tschep da la 1. persuna singular dal preschaint e da las desinenzas chi sun in tuottas quatter conjugaziuns listessas: -a, -ast, -a, -ans, -as, -an.

ch'eau chaunta/gioda/venda/parta

cha tü chauntast/giodast/vendast/partast 

ch'el/ella chaunta/gioda/venda/parta

cha nus chauntans /giodans/vendans/partans

cha vus chauntas/giodas/vendas/partas

ch'els/ellas chauntan/giodan/vendan/partan          

 

Ils verbs auxiliers ed irregulers haun per part fuormas dal conjunctiv specielas. Las desinenzas sun però las listessas scu tals verbs regulers.

avair: ch'eau hegia

esser: cha tü sajast

ir: ch'el giaja

der: cha nus dettans

savair: cha vus sapchas

ster: ch'els/ellas stettan

 

Rinviamaint:

Las fuormas specielas dal conjunctiv dad oters verbs irregulers sun da chatter a la fin da la part davart il verb.